حوزه علمیه زهرای اطهر (س)

براي دستيابي به قناعت، لازم است نيازهاي واقعي خود را از نيازهاي كاذب بازشناسي كنيم. بايد براي رسيدن به خواسته‌هاي حقيقي، تلاش كنيم و از درخواستهاي نابجا صرف نظر كنيم. اين هدف را مي‌ توان از طريق فنون زير تحقق بخشيد: 1)مقايسه‏هاي خوش بينانه و پرهيز از مقايسه‏هاي بدبينانه مطالعه در زمينة نحوة مقابله افراد با تعارضات در زندگي نشان مي‏دهد كه افراد به طور معمول براي كنار آمدن با اختلافات، چهار راهبرد را به كار مي ‏برند. يكي از اين چهار راهبرد، مقايسه ‏هاي خوش ‏بينانه است. مقايسه خوش‏ بينانه به معناي قدر دانستن روابط با ديگران و متقاعد ساختن خويش مبني بر اين كه به مرور زمان، روابط در زندگي اجتماعي بهتر خواهد شد. يكي از عواملي كه موجب مي‏ شود تا انسانها از موقعيّت اقتصادي در زندگي خود احساس رضايت كنند و با كمبودهاي احتمالي به گونه‏اي مطلوب كنار بيايند، مقايسه موقعيت اقتصادي خود با كساني است كه به لحاظ ويژگيهاي مالي با مشكلاتي به مراتب بيشتر دست و پنجه نرم مي‏كنند. اين مقايسه، زمينه رضايت از موقعيت اقتصادي فعلي و اجتناب از بلندپروازي ‏ها را فراهم مي‏كند. البته معناي اين سخن، دست برداشتن از تلاش و كوشش براي تأمين نيازمنديها در زندگي نيست، بلكه جلوگيري از زياده طلبي و تجمل گرايي است. در منابع ديني، به اين مقايسه خوش بينانه بعنوان راهي براي رضايتمندي از وضعيّت اقتصادي اشاره شده است. امام صادق(عليه السلام) مي ‏فرمايند: «اُنظُر اِلي مَن هُوَ دُونَك فِي المُقَدَرة فَانَ ذلِكَ اقنَعُ لَكَ بِما قَسّمَ اللّهُ لَك». «از نظر امكانات، به كسي بنگر كه فروتر از تو است، چرا كه اين امر تو را به روزي مقدّر از جانب خدا قانعتر مي ‏سازد». به همين دليل، در روايات ما به همنشيني با فقرا توصيه شده و به عنوان راهي براي شكر و قناعت بر آن تأكيد شده است. امام علي(عليه السلام) فرمود: «جالِسُ الفُقَراءِ تَزدَدُ شُكراً»؛ «با فقرا همنشيني كن تا شكرت فزوني يابد». همانگونه كه توجه به نقاط مثبت زندگي خود و مقايسه آن با افرادي كه از مشكلات اقتصادي رنج مي‏ برند، موجب احساس رضايتمندي از موقعيت اقتصادي مي ‏شود و به شكر و قناعت مي ‏انجامد، مقايسه ‏هاي بدبينانه، كه در آن فرد نقاط ضعف اقتصادي زندگي خود را با نقاط قوت ديگران از جهت اقتصادي مي‌ سنجد، عامل ناخشنودي از موقعيت خود مي ‏شود و به حرص و فاصله گرفتن از قناعت منجر مي‏گردد. پرهيز از مقايسه‏هاي بدبينانه يك مهارت و فن مؤثر در قانع سازي خويش به زندگي اجتماعي و حفظ روحيه شكرگذاري محسوب مي‏شود. با توجه به اين نكته، در منابع ديني به پرهيز از مقايسه خود با افرادي كه به لحاظ اقتصادي برتر محسوب مي‏شوند، توصيه شده است. امام صادق(عليه السلام) فرمود: «لاتَنظَرُ اِلي مَن هُوَ فَوقَكَ فِي المَقدُورَة، فَانَ ذلِكَ اِقنَعَ لَكَ بِما قَسّمَ لَك»؛ «به افرادي كه از نظر امكانات مادّي از تو برترند، نظر نيفكن؛ چرا كه اين امر تو را به آنچه از سوي خدا برايت مقدر شده، قانعتر خواهد ساخت».از اينرو، همنشيني با اغنيا مذموم دانسته شده است

منبع وسایل الشیعه ،جلد 12 ،ص 36